W czerwcu 2015 roku ukaże się książka dr Anny Niedźwiedź, podsumowująca badania nad religijnością w Afryce Zachodniej.

Publikacja zatytułowana „Religia przeżywana. Katolicyzm i jego konteksty we współczesnej Ghanie" (Wydawnictwo LIBRON, Kraków 2015) pokaże codzienne oraz świąteczne życie ghańskich katolików, mieszkających w niedużym miasteczku w centralnej części kraju. Autorka, badaczka z Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ, opisuje indywidualne biografie, przybliża życie rodzinne oraz miejscowe tradycje. Koncentruje się również na tworzeniu i trwaniu wspólnot, w których uczestniczą parafianie z tej lokalnej społeczności.

Ghana jest krajem niezwykle zróżnicowanym pod względem etnicznym, językowym i religijnym. Obok siebie mieszkają ludzie należący do kilkudziesięciu różnych grup etnicznych, wyznawcy islamu, rozmaitych nurtów chrześcijaństwa oraz tzw. religii tradycyjnych. Jak zauważa autorka: „z małego miasteczka położonego w centralnej części Ghany doskonale dziś widać wzajemne adaptacje i sprzężenia trwałości ze zmianą, lokalności z globalnością czy 'globalnego Południa' z europejsko-amerykańskim 'Zachodem'. Chrześcijaństwo – w wypadku moich badań jego katolicka wersja – niegdyś postrzegane jako 'wiara białego człowieka' i nierzadko w kolonializmie wykorzystywane instrumentalizowane, staje się dziś ważnym społecznym i kulturowym narzędziem Afrykanów, często ułatwiającym emancypację grupom marginalizowanym (np. kobietom i młodzieży)."

Zakończony projekt badawczy dotyczy religii przeżywanej – czyli związków pomiędzy życiem a religią oraz indywidualnymi i zbiorowymi formami jej doświadczania. To etnografia oparta na długoterminowych badaniach terenowych, która umożliwia rozpoznanie nieuświadomionej części wiedzy, lecz którą nabywa się w praktyce, poprzez uczestnictwo w kulturze i zaangażowanie własnego ciała oraz emocji. Tańczenie na pogrzebie, jedzenie z miejscowymi ludźmi ze wspólnej miski, uczestniczenie w ich rytuałach, ale również zmaganie się z własnym zmęczeniem, trudnym klimatem, kulturowymi nawykami i uprzedzeniami to elementy terenowej praktyki etnografa, który próbuje zrozumieć odległą kulturę. „Antropologia – ta najbardziej ludzka, ze wszystkich humanistycznych nauk – dąży do spotkania i dialogu, pokazania polifoniczności i odmienności głosów, równocześnie dostrzegając ich paradoksalną zbieżność" – wyjaśnia dr Niedźwiedź. Sposoby przeżywania katolicyzmu przeanalizowane w afrykańskim kontekście mówią wiele o współczesnej Afryce, o transformacjach zachodzących w dzisiejszej Ghanie, o różnych lokalnych formach adaptacji jednej z tzw. religii światowych oraz o globalnych prądach, które coraz częściej rodzą się nie w dawnych „zachodnich" centrach, lecz na niegdyś peryferyjnych obszarach „globalnego Południa".

----------------------------------

O badaniach nad religiami w Ghanie czytaj także w anglojęzycznym "Science Projector".

----------------------------------

Fot. Anna Niedźwiedź