W czwartkowe popołudnie poznaliśmy laureata tegorocznej Literackiej Nagrody Nobla. Akademia Szwedzka przyznała nagrodę norweskiemu pisarzowi Jonowi Fosse. Decyzję Akademii komentuje dla nas mgr Andrzej Dziedzic z Katedry Nordystyki Wydziału Filologicznego UJ.
Mgr Andrzej Dziedzic (Katedra Nordystyki):
Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury za 2023 rok otrzymał norweski powieściopisarz i dramaturg Jon Fosse (ur. 1959 r.). Pisarz wyróżniony został przez Szwedzką Akademię za „nowatorskie sztuki teatralne i prozę, które dają wyraz niewysłowionemu”.
"Styl Fossego charakteryzowany bywa jako oszczędny i pełen celowych powtórzeń. W jego twórczości dominuje tonacja uniwersalna z nutami nordyckiej prozaiczności oraz melancholii."
Tegoroczny laureat Literackiej Nagrody Nobla uważany jest za jednego z bardziej produktywnych pisarzy współczesnych. Jego dorobek literacki liczy obecnie około czterdziestu sztuk teatralnych, kilka powieści, zbiorów poezji, esejów, książek dla dzieci oraz tłumaczeń, w tym przekłady na nynorsk Federico Garcíi Lorki. Prozatorsko debiutuje Fosse powieścią z 1983 roku Raudt, svart, a dramatopisarsko sztuką teatralną Og aldrig skal vi skiljast z 1994. Opus magnum autora to domknięty w 2021 roku cykl powieściowy Septologia. Na ponad tysiącu stron Fosse opisuje relację starzejącego się malarza ze swoim alter ego. Septologia to opowieść o sztuce, Bogu, alkoholizmie, przyjaźni i upływającym czasie. Uznanie przyniosły autorowi zwłaszcza dramaty, wśród nich najbardziej znane to Imię (1995) oraz Dziecko (1997). Po Henryku Ibsenie Fosse jest najczęściej wystawianym Norwegiem na deskach światowych teatrów. Styl Fossego charakteryzowany bywa jako oszczędny i pełen celowych powtórzeń. W jego twórczości dominuje tonacja uniwersalna z nutami nordyckiej prozaiczności oraz melancholii. Pisane w języku nynorsk utwory rozgrywają się zazwyczaj w zachodniej części Norwegii w Vestlandet. Fosse jest docenianym i często nagradzanym autorem. Za swoją twórczość wyróżniony został wcześniej Literacką Nagrodą Rady Nordyckiej oraz prestiżową Nagrodą Literacką Brage. W przekładzie na polski dostępne są między innymi jego Sztuki teatralne oraz dwa pierwsze tomy Septologii. Literacka Nagroda Nobla przyznana została w tym roku po raz 164. Jon Fosse jest czwartym – po Bjørnstjerne Bjørnsonie, Knutcie Hamsunie i Sigrid Undset – Norwegiem uhonorowanym Noblem w dziedzinie literatury.
