W ciągu ostatnich kilkunastu lat krakowscy archeolodzy odnieśli znaczące sukcesy w badaniach powstania i rozwoju imperium egipskich faraonów.

Efektem tych działań jest także uruchamianie nowych projektów, obejmujących kolejne obszary i zagadnienia. Zespół stworzony przez prof. Krzysztofa Ciałowicza należy dziś do światowej czołówki ekip zgłębiających ten jeden z najciekawszych i najtrudniejszych problemów współczesnej archeologii.

Myśląc o archeologii wielu ludzi wyobraża sobie piaski Egiptu z których badacze, delikatnie pędzelkami i szpachelkami wydobywają ogromne skarby. Ta romantyczna wizja niewiele ma wspólnego z naukową rzeczywistością. Dodatkowo, takie pojmowanie pracy jaką wykonują archeolodzy prowadzi także do dalszych błędów - wiele osób sądzi niesłusznie, że w takich miejscach jak Egipt prowadzi sie tak wiele prac, że zapewne wszystko zostało już "przekopane". Nic bardziej mylnego! Prace archeologiczne, z zasady dość precyzyjne, zabierają bardzo dużo czasu.

Najlepiej pokazuje to przykład badań jakie Instytut Archeologii UJ wraz z Muzeum Archeologicznym w Poznaniu prowadzi na stanowisku w Tell el-Farcha w egipskiej Delcie Nilu. Po prawie 20 latach nieprzerwanych badań udało się przebadać zaledwie około 4% powierzchni tego stanowiska.

Nile Delta Settlement Patterns Project

Prace wykopaliskowe dostarczają corocznie bardzo ciekawych rezultatów naukowych i doprowadziły do odnalezienia wielu wspaniałych zabytków sztuki. Dzięki nim powiększa się nasza wiedza o początkach państwa egipskiego. Ale w historii Egiptu wciąż widnieją białe plamy i niewyjaśnione zjawiska. Rozpoczęty niedawno projekt „Nile Delta Settlement Patterns Project" pod kierunkiem dr Piotra Kołodziejczyka i mgr Marcina Czarnowicza, ma na celu poszerzenie naszej wiedzy na temat osadnictwa na terenach Delty Nilu oraz wzajemnych relacji, jakie łączyły istniejące tu ponad 5000 lat temu miasta i wsie.

"W ramach projektu chcemy zastanowić się nad wpływem jaki krajobraz Delty Nilu miał na kształtowanie się kultury, relacji społeczno-politycznych i sieci osadniczej w kluczowym okresie kształtowania się państwowości egipskiej" - informuje dr Kołodziejczyk.

Projekt, którego prace terenowe rozpoczęły się w marcu 2015, obejmuje zarówno analizy przestrzenne oparte na prospekcjach powierzchniowych, geologicznych i środowiskowych, jak i wykopaliska na nowym stanowisku archeologicznym. Ze względu na postępujące bardzo szybko niszczenie dziedzictwa przeszłości na terenach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, badania na nowych stanowiskach stają się pilną potrzebą. Podejmując to wyzwanie krakowscy badacze odpowiadają także na apele międzynarodowych organizacji zajmujących się ochroną zabytków i włączają się czynnie w proces zabezpieczania bezcennego, światowego dziedzictwa archeologicznego.  

Foto na górze: fragment ceramiki sprzed 5000 lat. Autor zdjęć: Marcin Czarnowicz