Podstawą prac badawczych na wydziale jest aplikacja wiedzy literaturoznawczej, językoznawczej, translatorycznej z uwzględnieniem szerokiego kontekstu kulturowego.

• Nauczanie komunikacji międzykulturowej. Katedra do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową w ramach projektu „PICT" analizuje aktualny stan nauczania komunikacji międzykulturowej na studiach drugiego stopnia w Unii Europejskiej. Zbliżony cel ma również projekt „Erasmus-Mundus-Ianus LOT 5" realizowany w Instytucie Filologii Wschodniosłowiańskiej. Skupia się on na promocji dialogu pomiędzy reprezentantami różnych kultur poprzez współpracę akademicką z krajami spoza Unii Europejskiej.

• Przekład. W ramach tej dziedziny Katedra do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową uczestniczy w projekcie „OPTIMALE: Optimising Professional Translator Training in a Multilingual Europe". Celem „Optimale" jest rozszerzenie geograficznego zasięgu badań nad przekładem, a także zacieśnienie kontaktów z instytucjami będącymi poza kręgiem uczelni zrzeszonych w sieci EMT („European Master's in Translation").

• Studia nad kolekcją rękopisów romańskich. Badania te dotyczą rękopisów zgromadzonych w tzw. księgozbiorze berlińskim (Biblioteka Jagiellońska w Krakowie). Jest to około 500 tysięcy materiałów archiwalnych, między innymi rękopisy Boccaccia, Giordana Bruna, Calderona de la Barca, partytury Mozarta i Bacha. Nad „złamaniem kodu «Berlinki»" pracuje zespół badawczy, kierowany przez dr. hab. Piotra Tylusa. Wyniki analiz są dostępne na stronie: info.filg.uj.edu.pl/fibula.

• Studia filologiczne nad zagadnieniami religii greckiej. Celem tego projektu jest wydanie korpusu tekstów źródłowych dotyczących ofiary krwawej w religii greckiej, opatrzonych komentarzem filologiczno-historycznym. Tekstowi greckiemu będzie towarzyszyło tłumaczenie na język polski. Kierownikiem zespołu badawczego jest dr hab. Krzysztof Bielawski z Instytutu Filologii Klasycznej, Katedra Filologii Greckiej (hellenistyki). Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie: www.sacrificium.filg.uj.edu.pl/#/about/description.

• Korzenie kultury europejskiej. Grant translatorski obejmujący przekład, edycję, publikację i promocję dziewięciu monografii dotyczących rodowodu kultury europejskiej. Inicjatorem, pomysłodawcą i wykonawcą grantu jest dr hab. Krzysztof Bielawski.

• Badania nad kulturą kurdyjską. Przedsięwzięcie młodych polskich badaczy z Zakładu Iranistyki Instytutu Orientalistyki UJ, którzy realizują projekt „Jak uczynić głos słyszalnym? Ciągłość i przemiany kurdyjskiej kultury i rzeczywistości społecznej w perspektywie postkolonialnej". Kierownikiem projektu jest dr Joanna Bocheńska. Celem badań jest analiza procesu ciągłości oraz przemian kurdyjskiej kultury i rzeczywistości w odniesieniu do zagadnień etycznych, literackich, religijnych, filozoficznych oraz politologicznych i społecznych.

Do ważniejszych przykładów współpracy naukowej warto zaliczyć uczestnictwo pracowników Instytutu Filologii Romańskiej (a także naukowców m.in. z Université Charles-de Gaulle-Lille 3 oraz Université de Mulhouse) w międzynarodowym projekcie „Traduction comme moyen de communication interculturelle".

Pracownicy naukowi Wydziału Filologicznego UJ biorą także udział w projekcie „Western-Eastern Europe: Centre-Periphery Dynamics". Ma on na celu interdyscyplinarne badania skupiające się na tematyce centrum i peryferii.

Innym przykładem owocnej współpracy naukowej jest zorganizowana na wydziale międzynarodowa konferencja „Points of View in Language and Culture – Audiovisual Translation", poświęcona kwestii tłumaczenia audiowizualnego.

W tym zestawieniu nie można też pominąć wykładów gościnnych dr. hab. Piotra Tylusa (z Instytutu Filologii Romańskiej) na uczelniach francuskich, m.in.: Sorbonie (Paris 3), Université de Paris XIII, Université de Versailles-Saint-Quentin-en-Yvelines. Prof. Tylus utrzymuje ścisłe kontakty naukowe z międzynarodowym środowiskiem mediewistów, w tym z profesorami z Collège de France, Sorbony i z wieloma innymi.

Prof. Prof. Elżbieta Tabakowska – w roku 2012 odznaczona została Nagrodą Rektora UJ „Laur Jagielloński". Prowadzi badania koncentrujące się na możliwościach wykorzystania językoznawstwa kognitywnego w teorii i praktyce przekładu. Wiele lat kierowała Katedrą UNESCO do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową. Jest członkiem Collegium Invisibile.

Dr hab. Piotr Tylus – pracuje w Instytucie Filologii Romańskiej UJ (Zakład Językoznawstwa Romańskiego). Jest on jedną z najważniejszych postaci mediewistyki. Jego zainteresowania badawcze dotyczą historii literatury starofrancuskiej, rękopisów średniowiecznych, tekstologii i edytorstwa naukowego dzieł średniowiecznych. Kieruje on projektem „Historia kolekcji rękopisów romańskich w księgozbiorze berlińskim w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie", jest również członkiem Institut d'Études Avancées de Paris.

Dr hab. Krzysztof Bielawski – badania prowadzi w Instytucie Filologii Klasycznej (Katedra Filologii Greckiej). Jego zainteresowania badawcze obejmują teologię patrystyczną i analizę tekstów źródłowych wczesnego chrześcijaństwa, leksykografię grecką związaną z dramatem antycznym i kultami religijnymi. Ważna część prowadzonych badań dotyczy zagadnień antycznego religioznawstwa oraz studiów nad zadaniami, celami i funkcją społeczno-kulturalną filologii klasycznej jako dziedziny naukowej. W roku 2009 odznaczony medalem „Zasłużony kulturze Gloria Artis".

Dr Joanna Bocheńska – specjalizuje się w tematyce kurdyjskiej. Na UJ zaangażowana w prace Zakładu Iranistyki (Instytut Orientalistyki UJ). Kierownik projektu badawczego „Jak uczynić głos słyszalnym?" (www.kurdishstudies.pl). W roku 2013 otrzymała prestiżowe stypendium MNiSW dla wybitnych młodych naukowców. Jest członkiem Rady Doradczej Institute of Research and Developement – Kurdistan.

Warto wskazać na znaczący i potwierdzający kulturotwórczą rolę tłumacza literackiego wkład pracowników naukowych Instytutu Filologii Romańskiej UJ w przekłady dzieł literackich. Do osiągnięć naukowych należą też publikacje pionierskich opracowań z dziedziny literaturoznawstwa, m.in. pierwszej w Polsce i Europie monografii poświęconej współczesnej literaturze Emiratów Arabskich, książki Modern Literature of the United Arab Emirates, autorstwa prof. Barbary Michalak-Pikulskiej.

Inną pozycją, którą należy odnotować, jest publikacja dr Joanny Bocheńskiej Między ciemnością i światłem. O kurdyjskiej tożsamości i literaturze, która jest pionierską w Polsce i jedną z nielicznych na świecie monografii poświęconych literaturze kurdyjskiej.