W 2015 roku odnotowano w Polsce 800 tys. przestępstw, 305 tys. osób było podejrzanych o naruszenie prawa. Czy to dużo, czy mało? Na pewno to liczba znacząca na tyle, że warto wniknąć głębiej w tematykę, w proces stawania się przestępcą, ale i bycia ofiarą. Zajmowaliśmy się tym na kolejnym spotkanie z cyklu Cafe Nauka.

Więcej o nauce?! Dołącz do profilu strony. www NAUKA.uj.edu.pl na Facebooku 

Cafe Nauka to spotkania w kawiarnianej atmosferze, w czasie których poruszane są fascynujące zagadnienia związane z nauką. By ułatwić zrozumienie kwestii dotyczących ludzi, świata i przyszłości, zapraszani są na nie naukowcy, którzy w przystępny sposób opowiadają o przedmiocie swoich badań.

Tak jak w poprzednich edycjach Cafe Nauka, także i teraz na zagadnienie, leżące u podstaw tego spotkania spoglądaliśmy z różnych perspektyw. Nie na darmo więc w jego tytule: „Przestępca i ofiara. Kryminalistyka, DNA i inne tropy prowadzące do zbrodni”, odwołujemy się zarówno dla klasycznej wiedzy kryminalistycznej, jak i aspektów genetycznych, które wniosły niebywale dużo nowych możliwości rozwiązywania zagadek zbrodni.

Geny, a właściwie oddziaływanie pomiędzy poszczególnymi genami, w większości mogą świadczyć tylko o predyspozycjach do zachowań przestępczych. Nie mówią, że ktoś na pewno będzie przestępcą lub nim nie będzie.

prof. Wojciech Branicki

Gościem Cafe Nauka byli dr Joanna Stojer-Polańska – prawnik i kryminalistyk, absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie też obroniła doktorat. Dotyczył on oddziaływania mediów, szczególnie seriali kryminalnych, na postępowanie karne, czyli tzw. efektu CSI. Obecnie jest współpracowniczką zespołu badawczego z Katedry Socjologii Prawa UJ i wykładowcą Uniwersytetu SWPS.

Zagadnienia związane z genetyką, dziedziczeniem, identyfikacją przestępcy uwypuklił prof. Wojciech Branicki, kierownik Ośrodka Badań Genetycznych i Nutrigenomiki na UJ, dyrektor do spraw naukowych Małopolskiego Centrum Biotechnologii oraz ekspert w Centralnym Laboratorium Kryminalistycznym Policji. Profesor Branicki jest pionierem badań nad predykcyjną analizą DNA i opracowywaniem narzędzi dochodzeniowo-śledczych w genetyce sądowej. Jego analizy doprowadziły m.in. do powstania metody HIrisPlex wykorzystywanej obecnie na całym świecie do identyfikacji koloru oczu i włosów.

Osią spotkania i dyskusji z ekspertami byly pytania wprowadzające, z których jedno dotyczyło stawania się przestępcą i stawania się ofiarą. Jaką rolę w tych procesach pełnią czynniki genetyczne, medyczne (np. choroby), a jaką społeczno-kulturowe (wychowanie, środowisko)? Druga z kwestii prezentowanych na wstępie to pytanie o możliwości zmiany człowieka, o resocjalizację i wyprowadzenie z roli ofiary.

Skupilismy się również m.in. na roli wyglądu przestępcy, w tym na pytaniu, czy uroda ułatwia popełnianie przestępstw. Odnosiliśmy się także do zagadnienia przestępstw seksualnych, pytaliśmy o to, czego można dowiedzieć się z DNA, czy także mówi ono o cechach osobowości np. skłonności do agresji lub zachowań dewiacyjnych.

Przede wszystkim na spotkaniu będziemy staraliśmy się pokazać, że nauka jest pasjonująca i że może prowadzić do odpowiedzi na ważkie kwestie – w tym przypadku na pytanie: „Kto może być i jest przestępcą?”.

Cafe Nauka organizowana była we współpracy z krakowską Gazetą Wyborczą i Księgarnią Matras na Rynku Głównym.