Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Nauki ścisłe

Nawigacja okruszkowa Nawigacja okruszkowa

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Artystyczne oblicze matematyki

Artystyczne oblicze matematyki

Ada Pałka prowadzi badania, w których nauka łączy się ze sztuką. Przedmiotem jej zainteresowań jest rzutowanie anamorficzne.

Więcej o nauce?! Dołącz do profilu strony. www NAUKA.uj.edu.pl na Facebooku 

Ada Pałka jest doktorantką w Katedrze Geometrii, Instytutu Matematyki UJ. Pod opieką dr. hab. Roberta Wolaka zajmuje się między innymi iluzją optyczną i anamorfozą zwaną także perspektywą dziwaczną.

Jej doktoranckie analizy koncentrują się na anamorfozie zwijalnej stożkowej oraz na innych wariantach anamorfoz zwijalnych. Odwołuje się w nich do dzieł, żyjącego na przełomie XVI i XVII wieku, Jana Ziarnki m.in. do jego grafiki Para kochanków. W nim artysta zastosował technikę siatek deformacyjnych. Metodę takiej konstrukcji opisał w swoim traktacie Perpectiva stereo graphicae pars specialis z 1619 roku, który był źródłem inspiracji młodej badaczki.

Punkty wspólne matematyki i sztuki

Co to jest anamorfoza?

„W malarstwie anamorfoza oznacza wynaturzone rzutowanie albo zdeformowane przedstawienie kilku obrazów na płaszczyźnie, które jednak z pewnego punktu obserwacji lub po odbiciu w odpowiedniej powierzchni lustrzanej okazuje się regularne i wykonane według właściwych proporcji. Nasuwają się pytania: jaka zasada geometryczna opisuje te przekształcenia? Jak je poklasyfikować? Czy owe sztuczki perspektywy mają zastosowanie we współczesnym świecie? Na te oraz wiele innych pytań próbuje odpowiedzieć nam matematyka, ukazując kolejny ścisły związek między nią a sztuką” – wyjaśnia badaczka.

Zdjęcie rysunku wykonanego na warsztatach rysowania anamorfoz, fot. Ada Pałka

Każde dzieło sztuki w jakiś sposób czerpie z matematyki. „Począwszy od perspektywy, rzutów różnych brył na płaszczyznę, poprzez muzykę, taniec, teatr czy architekturę. Artyści korzystają przy tworzeniu dzieł z programów komputerowych, różnych aplikacji, projektują je i kreślą, korzystając z elementarnych zasad geometrii. Ja postanowiłam skupić się na anamorfozie. Znajomość matematyki bardzo pomaga mi zagłębiać się w niuanse metod konstrukcji anamorfoz”tłumaczy Ada Pałka.

Najczęściej anamorfoza jest widziana jako optyczna ciekawostka, także jako niestandardowy przekaz informacji­­ wykorzystywany w reklamie. Ma on zaskakiwać i przykuwać uwagę oglądających. Zastosowanie anamorfozy poszerza zasięg oddziaływania przekazu. Pojawiają się dodatkowe możliwości jej wykorzystania m.in. pomysł tworzenia przejścia dla pieszych w formie rysunku 3D, zrobiony, aby zwiększyć widoczność pasów.

W dokumentowaniu anamorfoz krakowskiej matematyczce pomaga fascynacja fotografią. Jak sama to ujmuje, zajmuje się fotografią dziwaczną,  stara się też odtwarzać dawne techniki fotografii.

Perspektywa dziwaczna w bibliotece

Swoje zainteresowania Ada Pałka chce także przekazywać szerszej publiczności. To jej inicjatywa przyczyniła się do zorganizowania wystawy „Perspektywa dziwaczna w Polsce. Wystawa starych druków, rękopisów i dzieł anamorficznych”.

Było to podsumowanie jej badań realizowanych w ramach projektu badawczego „Perspektywa dziwaczna w Polsce”. Dzięki grantowi, udało się skompletować i usystematyzować informacje oraz materiały dotyczące tej właśnie techniki.

Ekspozycja wystawiona została w Bibliotece Jagiellońskiej, gdzie badaczka odnalazła ponad 40 traktatów anamorficznych. Pomysł na takie wydarzenie urodził się podczas licznych rozmów z pracownikami bibliotek w całej Polsce. Zainteresowanie publiczności świadczy o tym, że zagadnienia związane z anamorfozami i innych technikami optycznej iluzji przyciągają powszechną uwagę. Mimo, że to technika opisywana już w dawnych dziełach, jej piękno i użyteczność w czasach współczesnych nie traci na znaczeniu. Przeciwnie ma wielki potencjał, który ogranicza jedynie wyobraźnia twórców.

Perspektywa dziwaczna w Polsce - blog Ady Pałki

----------------------------
Wszystkie cytaty użyte w tekście zaczerpnięte są z artykułu Perspektywa dziwaczna w Miesięczniku Uniwersytetu Jagiellońskiego Alma Mater nr 187.
Ilustracja pod tytułem tekstu: Anamorfoza projektu Ryszarda Paprockiego, Biblioteka Jagiellońska, wykonanie Ryszard Paprocki i Marcin Czaja, fot. Ada Palka modelka Sara Damm

Polecamy również
Alicja po drugiej stronie lustra

Alicja po drugiej stronie lustra

Dwujęzyczność – problem czy błogosławieństwo? [LangUsta cz. 2]

Dwujęzyczność – problem czy błogosławieństwo? [LangUsta cz. 2]

O tym, jak mózg krojąc słowa, przyswaja nowy język [LangUsta cz. I]

O tym, jak mózg krojąc słowa, przyswaja nowy język [LangUsta cz. I]

Nauka języka morskich ssaków, czyli co delfin miał na myśli?

Nauka języka morskich ssaków, czyli co delfin miał na myśli?