Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Nauki humanistyczne i społeczne

Nawigacja okruszkowa Nawigacja okruszkowa

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Mądra Książka Roku 2018

Mądra Książka Roku 2018

Już po raz czwarty współorganizujemy konkurs na Mądrą Książkę Roku. Tak jak w poprzednich latach, chcemy docenić twórczość autorów książek popularnonaukowych dla dorosłych i dla dzieci. W dniach od 1 do 22 marca 2019 roku zapraszamy do udziału w głosowaniu społeczność akademicką na najlepszą książkę popularnonaukową.

Na początku marca chcemy zaprosić do wzięcia udziału w głosowaniu studentów, doktorantów, pracowników naukowo-dydaktycznych oraz administracyjnych. Przez trzy tygodnie będziecie mogli Państwo oddać swój głos na najlepszą książkę popularnonaukową dla dorosłych i dla dzieci. 

Głosowanie trwa od 1 marca do 22 marca 2019 roku. Każdy z Państwa może oddać jeden głos na najlepszą książkę popularnonaukową dla dorosłych i dla dzieci.

Głosy można oddawać w specjalnie przygotowanym formularzu dostępnym tutaj

KSIĄŻKI DLA DOROSŁYCH I DZIECI

Mary Beard, Partenon, Dom Wydawniczy Rebis

Niszczejące przez kilka stuleci ruiny były milczącym świadkiem wielu wydarzeń, składających się na burzliwe dzieje Aten, Grecji, czy w szerszej perspektywie – całej Europy. Trud opisania liczącej blisko dwa i pół tysiąca lat historii domu chryzelefantynowego posągu Ateny Partenos wzięła na swoje barki chyba najbardziej charakterystyczna postać europejskich badań nad starożytnością. Jest nią znana także polskiemu czytelnikowi angielska filolog klasyczna, profesor Uniwersytetu w Cambridge – Mary Beard, autorka takich prac, jak Pompeje – życie rzymskiego miasta (2010), czy SPQR – historia starożytnego Rzymu (2016).

Marcin Napiórkowski, Mitologia współczesna, Wydawnictwo PWN

W zeszłym roku jednym z powracających motywów i mitów w polskich szkołach był tzw. niebieski wieloryb – gra, która prowadzić miała do samookaleczeń, a nawet samobójstw. Okazała się ona być jednak jedynie kolejną mutacją odwiecznej historyjki o tym, jak na młode, niewinne istoty czyha zło, próbując je sprowadzić na złą drogę, a w skrajnych przypadkach doprowadzić do śmierci. Stała się ona znana nie przez to, że czaiła się w mrocznych zakątkach internetu i rozprzestrzeniała się wśród młodzieży, a dlatego, że zaczęły o niej pisać media. Niebieski wieloryb był w istocie tzw. medialnym mitem, wariacją czarnej wołgi i dziesiątków podobnych opowieści.

Alex Bellos, Alex po drugiej stronie lustra. Jak liczby odzwierciedlają życie, a życie odzwierciedla liczby, Wydawnictwo Prószyński i S-ka

Matematyka jest niczym dowcip. Całkiem poważnie! Każdy dowcip trzeba załapać i podobnie trzeba załapać rozumowanie matematyczne. I tu, i tu mamy do czynienia z takim samym procesem myślowym. Dowcipy są krótkimi opowieściami składającymi się z wprowadzenia i puenty. Słuchamy ich uważnie, by się na końcu roześmiać. Rozumowanie matematyczne również jest opowieścią z wprowadzeniem i puentą. Oczywiście jest to opowieść innego rodzaju, w której występują liczby, figury, symbole i formuły. Taką matematyczną narrację zwykle nazywamy dowodem, a puentę – twierdzeniem.

Ed Yong, Mikrobiom, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Przystępnym językiem Yong opowiada tak o historii odkrywania nas jako ekosystemu dla mikrobów, jak i o najnowszych ustaleniach w tym zakresie. Historia ta nie jest zamknięta. Wręcz przeciwnie. Wydaje się, że jesteśmy dopiero na samym początku drogi do zrozumienia skomplikowanych interakcji między nami i zamieszkującymi nas mikroskopijnymi organizmami. Przeto nie ma wątpliwości, że niektóre przedstawione w książce tezy mogą szybko się zdezaktualizować. Czy rzeczywiście „epidemia” alergii, to wynik zbyt higienicznego życia i dziesiątkowania naszego mikrobiomu? A inne choroby? To popularne dziś hipotezy, ale czy wytrzymają próbę czasu? Poczekamy, zobaczymy.

Julia Shaw, Oszustwa pamięci, Wydawnictwo Amber

Misja niełatwa  – przekonanie nie-psychologów do tego, iż w pamięć, czyli coś na czym budujemy nasze poczucie tożsamości, nie powinniśmy wierzyć bezwarunkowo. Jest to temat o tyle skomplikowany, o ile skomplikowana jest materia, której dotyka. Aby bowiem pokazać, dlaczego pamięć nie jest tym, na co wygląda, należy zacząć od tego, jak faktycznie funkcjonuje. A to oznacza prześledzenie wielu dekad badań naukowych – wszakże pamięć to jeden z ulubionych tematów psychologów zajmujących się procesami poznawczymi człowieka, zaś pierwsze eksperymenty poświęcone temu niesamowitemu magazynowi naszych wspomnień, wiedzy i sądów na temat świata miały miejsce wtedy, gdy psychologia jako dziedzina wiedzy aspirująca do miana nauki, zaczynała wykluwać się z jajka zniesionego przez filozofię i nauki przyrodnicze.

George Musser, Upiorne działanie na odległość, CCPress

Upiorne działanie na odległość – co to takiego? Nazwa zjawiska jest raczej nietypowa dla nauki, chyba bardziej zasnuwa mgłą niż wyjaśnia. Autor porusza w swojej książce zagadnienie, które nie jest jeszcze popularne w świecie naukowym, a przynajmniej nie doczekało się zbyt wielu opracowań popularnonaukowych i wciąż pozostaje gdzieś na uboczu; być może z uwagi na fakt, iż wydaje się poddawać w wątpliwość utrwalonych już teorii przedstawionych przez Alberta Einsteina i na głębszym poziomie stawia pytania bardziej filozoficzne, niż naukowe.

James Hamblin, Gdyby nasze ciało potrafiło mówić. Podręcznik użytkownika, Wydawnictwo Marginesy

Autorem książki Gdyby nasze ciało potrafiło mówić. Podręcznik użytkownika, jest James Hamblin, człowiek z wykształceniem medycznym i dziennikarskim, piszący dla magazynu The Atlantic. Książka przykuwa uwagę nie tylko tekstem. Są tam zawarte także oryginalne obrazki w kolorystyce okładki książki, które uzupełniają napisaną treść, pomagając zrozumieć problematyczne zjawiska. Co więcej, Hamblin potrafi też w sposób sympatyczny i nienachalny wprowadzić humor między wierszami, jak w przypadku klubowych włosów z poniższego cytatu.

Thomas Reinertsen Berg, Teatr świata. Mapy, które tworzą historię, Wydawnictwo Znak

Wpływ kartografii na dzieje świata – od prehistorycznych malowideł naskalnych aż po Google Earth – jest trudny do przecenienia. Thomas Reinertsen Berg w Teatrze świata, najlepszej norweskiej książce non-fiction ubiegłego roku, udowadnia, że mapy są czymś więcej niż graficznymi przedstawieniami danego terytorium, mającymi na celu orientację w przestrzeni. Niektóre są prawdziwymi dziełami sztuki, wszystkie zaś – tekstami kultury, które można czytać (to słowo należy z całą mocą podkreślić – są wszak autorzy uważający mapy za czwarty rodzaj literacki) niczym najbardziej zajmujące opowieści. Mapy są także, a może przede wszystkim, zbiorami bezcennych informacji o procesach – społecznych, politycznych, historycznych – które na przestrzeni wieków odbywały się na scenie teatru świata.

Marta Alicja Trzeciak, Czy słonie dają klapsy. Fascynujące rodzicielstwo zwierząt, Wydawnictwo Feeria

Lekarz weterynarii i popularyzatorka wiedzy przyrodniczej Marta Alicja Trzeciak z pasją odsłania kulisy niezwykłego świata zwierząt, przy okazji rozprawiając się z mitami na temat rodzicielstwa. Jeśli kiedykolwiek zastanawiałeś się nad tym: czy zwierzęta karzą swoje dzieci, czy matka jest z natury lepszym rodzicem niż ojciec, czy płacz to próba zmanipulowania rodzica, czy powinno się unikać noszenia dziecka na rękach, bo się „przyzwyczai”, nie wahaj się ani chwili i sięgnij po Czy słonie dają klapsy.

Yuval Noah Harari, Homo Deus: krótka historia jutra, Wydawnictwo Literackie

Tak będzie wyglądała nasza przyszłość! W swym najnowszym dziele Harari stawia kolejny krok – w Homo deus… myśliciel skupia się na teraźniejszych wyzwaniach, szuka odpowiedzi na pytanie, co nas czeka w przyszłości, a przede wszystkim udowadnia, że człowiek pod wieloma względami już stał się równy bogom i przystąpił do realizacji kolejnych marzeń: o nieśmiertelności i szczęściu. Harari z niezwykłą lekkością, a zarazem wnikliwością łączy historię, filozofię, socjologię, biotechnologię i wiele innych dziedzin nauki. Z tego połączenia wyłania się fascynująca wizja XXI wieku jako epoki, w której dokona się najważniejsza i najgłębsza przemiana w dziejach.

Agnieszka Kossowska, Duże sprawy w małych głowach, Wydawnictwo Linia

Dziecko, stawiając każde pytanie, również tak niezręczne dla dorosłego jak: dlaczego on nie chodzi/mówi/słyszy?, chce zawsze tego samego – poznać i zrozumieć świat. A kiedy otrzyma spokojną, rzeczową odpowiedź, przyjmuje do wiadomości, że świat jest różnorodny, a ludzie mogą być odmienni. Ta książka pomaga iść małej głowie (i niejednej dużej) jeszcze dalej – pomaga dostrzec, że osoby niepełnosprawne nie składają się tylko z tej swojej odmienności, choroby. A zatem nie potrzebują tylko współczucia, jak mówi jedna z bohaterek, niewidoma Ania: Denerwuje mnie, gdy ludzie mi współczują. Nie trzeba mi współczuć – przecież jestem zdrowa, nikt mi nie umarł i nic mnie nie boli.

 

 

 

 

Masaharu Takemura, The Manga Guide. Biologia molekularna, Wydawnictwo PWN

Biologia molekularna autorstwa Masaharu Takemury to jedna z serii książek The Manga Guide, przedstawiająca naukowy świat biologii molekularnej z zastosowaniem japońskiej sztuki komiksowej rysunkowej – mangi. Głównymi bohaterkami książki są dwie uczennice Ami i Rin, które stają przed dużym wyzwaniem zgłębienia podstawowych zagadnień z tej dziedziny. Z pomocą przychodzi im profesor Moro, jego asystent Marcus i maszyna wirtualna. Poznanie świata biologii molekularnej rozpoczynają od wyjaśnienia ogólnych pojęć z zakresu biologii komórki. Kolejne rozdziały to próba zmierzenia się z rozszyfrowaniem kodu genetycznego, a także strategią replikacji DNA, podziału komórki oraz biosyntezy białka. Każdej z części książki towarzyszą liczne ciekawostki oraz odniesienia do codzienności i spraw bieżących, co stanowi jej niewątpliwy atut.

Kelsey Oseid, Co widzimy w gwiazdach. Ilustrowany przewodnik po nocnym niebie, Wydawnictwo Nasza Księgarnia

Co widzimy w gwiazdach to fascynujący, bogato ilustrowany przewodnik po nocnym niebie. Czytelnik znajdzie tu nie tylko zbiór podstawowych faktów z dziedziny astronomii, lecz także wyruszy wraz z autorką w niezwykłą podróż przez mity, legendy, wyobrażenia ludzkości na temat budowy wszechświata czy pochodzenia gwiazdozbiorów. Ta książka – dzięki swojej artystycznej formie – jest jednocześnie zachwycającym dziełem sztuki i najlepszym wprowadzeniem w tajemnice kosmosu dla starszych dzieci, młodzieży, a nawet dorosłych.

Dorota Sosnowska, Piękne umysły. Opowiadania dla mądrych dziewczynek, Wydawnictwo Skrzat

Pokochaj odkrywanie świata! Historie dziewczynek, których mądrość zawstydzała niejednego dorosłego! Marysia uwielbiała chemię i fizykę – za swoje osiągnięcia otrzymała dwie Nagrody Nobla. Ulubionym przedmiotem Jane była biologia – ambicje zaprowadziły ją aż do Afryki. Walentina chciała wyruszyć w kosmos – spędziła tam prawie trzy dni! Dorota Sosnowska w ciekawy sposób opowiada inspirujące historie kobiet, które osiągnęły sukces.

Katarzyna Gładysz, Nikola Kucharska, Paweł Łaczek, Joanna Wajs, Zwierzęta, które zniknęły. Atlas stworzeń wymarłych, Wydawnictwo Nasza Księgarnia

Kto jest winny zagłady syreny morskiej i dodo? Czy wilk straszny naprawdę był straszny? Czym jest paleontologia? Które muzea historii naturalnej mają najbogatsze zbiory? Na te i wiele innych pytań odpowiada nowa książka Nikoli Kucharskiej, z ogromnym rozmachem i precyzją odmalowująca świat wymarłych istot. Dzięki niej poznamy dawne płazy, gady, ryby, owady i ssaki, lecz także dowiemy się, jak wielka odpowiedzialność za los zwierząt spoczywa na człowieku. Ten ilustrowany przewodnik po historii życia na Ziemi to najlepszy podarunek dla młodych przyrodników.

Gala finałowa

Pełne opisy książek znajdują się tutaj.

25 kwietnia 2019 roku, w czwartek, o godz. 17.00, w auli Collegium Novum, rozpocznie się gala finałowa tegorocznej edycji konkursu na Mądrą Książkę Roku 2018. Już teraz gorąco zachęcamy do wzięcia udziału w tym wydarzeniu! 

Polecamy również
Szczepionka przeciwko malarii – przełom?

Szczepionka przeciwko malarii – przełom?

Zrozumieć dzikie pszczoły – zespół pierwiastków napędzany energią

Zrozumieć dzikie pszczoły – zespół pierwiastków napędzany energią

Najdokładniejsze w historii obrazy młodego Wszechświata

Najdokładniejsze w historii obrazy młodego Wszechświata

Pszczoły na diecie? [wideo]

Pszczoły na diecie? [wideo]