Rocznie z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego umiera ponad 17 milionów osób. Tym samym, schorzenia kardiologiczne są dzisiaj najpoważniejszą i najczęstszą przyczyną umieralności ludzi na świecie. W Polsce odpowiadają one za ponad 40% wszystkich zgonów. Przy tak ogromnym ryzyku odpowiednie oszacowanie zagrożenia chorobami naczyniowo-sercowymi jest niezmiernie ważne. W ostatnim czasie badacze z Instytutu Zdrowia Publicznego UJ CM przyczynili się do dostosowania oceny ryzyka do uwarunkowań występujących w Europie Środkowo-Wschodniej.

Ocena ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych i ich groźnych dla życia powikłań, przyczynia się do racjonalnego doboru metod prewencji i leczenia. Ocena ryzyka w oparciu o wiek i płeć oraz o pomiary ciśnienia tętniczego, stężenia cholesterolu we krwi i informację o paleniu tytoniu (SCORE) jest zalecana przez międzynarodowe grupy eksperckie i staje się integralną częścią codziennej praktyki lekarskiej.

Celem badania, którego wyniki ukazały się w ubiegłym tygodniu w European Heart Journal, było dostosowanie oceny ryzyka SCORE do uwarunkowań występujących w  Europie Srodkowo-Wschodniej, a także określenie korzyści z dodatkowego użycia informacji o siedmiu, prostych do zbadania, czynnikach behawioralnych i psychospołecznych.

Do badania użyto danych z projektu HAPIEE (Health Alcohol and Psychosocial factrors in Eastern Europe), w ramach którego przebadano łącznie ponad 30 tys. osób w Czechach, w Polsce i w Rosji.

Wyniki projektu HAPIEE wzmacniają argument, że czynniki psycho-społeczne są ważne dla zrozumienia zagrożenia chorobami naczyniowo-sercowymi oraz dla opracowania skutecznych metod zapobiegania tym chorobom.

Porównano trzy metody oceny ryzyka:

• tradycyjny, powszechnie stosowany algorytm oceny ryzyka sercowo-naczyniowego SCORE,
• algorytm SCORE, specjalnie dostosowany do użycia w Europie Wschodniej, oraz
• nowy opracowany algorytm HAPIEE-SCORE, który zakładał dołączenie danych dotyczących czynników behawioralnych i psychospołecznych.

Wykazano, że oszacowanie ryzyka przy użyciu algorytmu SCORE dostosowanego do warunków w Europie Wschodniej było dokładniejsze niż przy użyciu oryginalnego modelu SCORE, a dodanie do algorytmu informacji dotyczących czynników behawioralnych i psychospołecznych, dodatkowo poprawiło dokładność oceny.

Wyniki badania dostarczają lekarzom i ekspertom ds. zdrowia publicznego nowych, zweryfikowanych metod oceny ryzyka sercowo-naczyniowego, które w krajach Europy Wschodniej działają lepiej niż metody stosowane dotychczas. Jest to ważne, ponieważ współczynniki umieralności z powodu chorób sercowo-naczyniowych są co najmniej dwukrotnie wyższe w tych krajach w porównaniu ze średnią dla Europy Zachodniej. Tych różnic nie można w pełni wyjaśnić różnicami w sposobie leczenia lub różnicami w narażeniu na klasyczne czynniki ryzyka. Istnieją natomiast przesłanki, że istotną rolę mogą odgrywać czynniki psycho-społeczne. Wyniki projektu HAPIEE wzmacniają argument, że czynniki psycho-społeczne są ważne dla zrozumienia zagrożenia chorobami naczyniowo-sercowymi oraz dla opracowania skutecznych metod zapobiegania tym chorobom. Ponadto, wyniki wskazują, że informacje o tych czynnikach powinny być lepiej zintegrowane z danymi zbieranymi w systemie opieki zdrowotnej.

Prof. dr hab. Andrzej Pająk
Katedra Epidemiologii i Badań Populacyjnych
Instytut Zdrowia Publicznego
Wydział Nauk o Zdrowiu UJ CM

-----------

Publikacja:

T Tillmann, K Läll, O Dukes, G Veronesi, H Pikhart, A Peasey, R Kubinova, M Kozela, A Pająk, Y Nikitin, S Malyutina, A Metspalu, T Esko, K Fischer, M Kivimäki, M Bobak. “Development and validation of two SCORE-based cardiovascular risk prediction models for Eastern Europe: a multicohort study”, European Heart Journal. doi:10.1093/eurheartj/ehaa571

Link do strony internetowej z pełnym tekstem artykułu:

https://academic.oup.com/eurheartj/article-lookup/doi/10.1093/eurheartj/ehaa571