4 czerwca 2017 roku miało miejsce święto popularyzacji nauki przez duże N. Z gościnnym wykładem na Uniwersytecie Jagiellońskim wystąpił najbardziej znany na świecie prymatolog i etolog – Frans de Waal.

Więcej o nauce?! Dołącz do profilu strony. www NAUKA.uj.edu.pl na Facebooku 

De Waal, wybitny naukowiec i popularyzator nauki, autor wielu poczytnych książek, z których część przetłumaczono na język polski, przyjechał do Krakowa na zaproszenie sekcji Antropologia Zwierząt - Koło Etnologów UJ. W auli Wydziału Prawa i Administracji UJ holenderski badacz wygłosił wykład zatytułowany “Are We Smart Enough to Know How Smart Animals Are?”(„Czy jesteśmy wystarczająco mądrzy, by wiedzieć jak mądre są zwierzęta?”). Wykład profesora de Waala oparty był na jego najnowszej książce „Bystre zwierzę”, wydanej po polsku przez CCPress.

Ciekawe? Przeczytaj również: Płodność, hormony i zdrowie. Nie ma łatwych rozwiązań

Fałsz antropocentryzmu

Ponad 500 osób mogło bezpośrednio dowiedzieć się, jakie są najnowsze odkrycia dotyczące zachowania zwierząt i ich podobieństwa do nas. Profesor de Waal pokazał w jaki sposób antropocentryzm przez dziesięciolecia nie pozwalał docenić inteligencji innych zwierząt. Dzięki świeżemu spojrzeniu i powstrzymywaniu się od mierzenia ich naszą miarą społeczność naukowców dokonała przełomowych odkryć. Uczestnicy spotkania dowiedzieli się m.in. które zwierzęta jak dotąd przeszły słynny test lustra, będący papierkiem lakmusowym samoświadomości. Poznali też przyczyny porażek wcześniejszych eksperymentów, których twórcy, ignorując różnice między ludźmi i zwierzętami stworzyli testy dla… ludzi. Porzucenie antropocentrycznej perspektywy i zaprzestanie oskarżeń o nadmierną antropomorfizację zwierząt było jednym z motywów przewodnich wykładu de Waala. Wyraźnie podkreślał on, że szukanie innych wyjaśnień zachowań, które występują w podobnym kontekście, wśród blisko spokrewnionych gatunków – takich jak my i szympansy – jest absurdalne z ewolucyjnego punktu widzenia.

Profesor de Waal opowiadał też dużo na temat używania przez zwierzęta narzędzi, którą to umiejętność jeszcze do niedawna uważaliśmy za wyłącznie ludzką. Uczestnicy spotkania mieli okazję zobaczyć w akcji szympansy i kapucynki, a nawet poznać słynną wronę Betty (patrz video na końcu tekstu). Te obrazy jasno uzmysłowiły wszystkim, którzy nie znają najnowszych odkryć, że my ludzie nie jesteśmy aż tak wyjątkowi. Profesor de Waal pół żartem, pół serio podsumował tę część wykładu mówiąc, że teraz chcąc podkreślić nasz geniusz ludzie uwypuklają, iż jesteśmy jedynymi zwierzętami, które tworzą narzędzia do tworzenia innych narzędzi.

Ciekawe? Przeczytaj też: Ewolucja i antropocen. Pytania o człowieka

Empatia i sprawiedliwość

Istotną część wykładu stanowiło również przedstawienie najnowszych obserwacji dotyczących współpracy wewnątrzgrupowej oraz empatii wśród zwierząt. Odwołując się do eksperymentów z ostatnich lat, można śmiało twierdzić, że część zwierząt współpracuje ze sobą, nie tylko by osiągnąć obopólną korzyść, ale również by pomóc „koledze”. Niektóre z nich dostrzegają, że są traktowane niesprawiedliwie, a szympansy potrafią wręcz odmawiać smakowitej nagrody, gdy widzą, że ich partner za wykonanie tego samego zadnia, dostaje coś gorszego.

Po wykładzie uczestnicy spotkania mieli okazję zadać pytania profesorowi de Waalowi oraz otrzymać jego autograf. Miejmy nadzieję, że już wkrótce w progach naszej uczelni gościć będziemy kolejnego naukowca pokroju Fransa de Waala!

relacjonował: Kamil Kopij

---------------------------------------
Zdjęcie z kotem za: Błąd bystrości - Frans de Waal // w Krakowie //