Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Nawigacja okruszkowa Nawigacja okruszkowa

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Mózg przeprogramowany [video]

Mózg przeprogramowany [video]

Podręczniki biologii uczą, że mózg podzielony jest na części, a każda z nich przetwarza informacje pochodzące z innego zmysłu. Co innego pokazują jednak badania opublikowane przez zespół z UJ w czasopiśmie „eLife".

Więcej o nauce?! Dołącz do profilu strony. www NAUKA.uj.edu.pl na Facebooku 

 

Naukowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego uczyli osoby widzące czytać alfabetem Braille'a. Okazało się, że w trakcie wielomiesięcznej nauki tej skomplikowanej czynności dotykowej, zmiany w mózgu zachodzą nie w korze dotykowej, ale… w korze wzrokowej.

"W podręcznikach napisane jest, że kora wzrokowa przetwarza informacje wzrokowe, a kora dotykowa – informacje pochodzące z dotyku" - mówi dr hab. Marcin Szwed z Uniwersytetu Jagiellońskiego. "Nasze badania podważają ten dogmat. Pokazują, że gdy poświęcimy wystarczająco dużo czasu i energii na nauczenie się jakiejś skomplikowanej czynności, możemy stworzyć nowe połączenia mózgowe, które funkcjonują ponad tym podziałem".

Te wyniki dowodzą, że gdy uczymy się skomplikowanych czynności takich jak granie na pianinie czy prowadzenie samochodu, naszym wysiłkiem i wolą możemy zmieniać zastosowanie obszarów naszego mózgu. Potrafi on przezwyciężyć swój domyślny podział obowiązków. Potrafi wytworzyć nowe połączenia, które zwiększają jego możliwości. O tym właśnie fenomenie informuje tekst „Massive cortical reorganization in sighted Braille readers" opublikowany przez uniwersyteckich badaczy w „eLife" (artykuł dostępny na otwartej licencji CC BY 4.0). Czasopismo to publikuje wyniki wybitnych badań w dziedzinach nauk o życiu i biomedycyny. Wszystkie artykuły pojawiające się w eLife są wybierane przez czynnych naukowców. .

Od pewnego czasu wiadomo było już, że mózg człowieka adaptuje się po urazach lub utracie wzroku. Na przykład kora wzrokowa osób niewidomych traci swą pierwotną aktywność, ale nie pozostaje bezczynna, lecz przestawia się na czytanie dotykiem i pamięć językową. Naukowcy domyślali się, że takie przeprogramowanie może być możliwe też u osób które nie utraciły wzroku, ale brak było na to konkretnych dowodów.

To uczyniło nas ludźmi

Przez ponad dziewięć miesięcy, w trakcie badań finansowanych przez NCN, grupa 29 ochotników uczyła się czytać alfabetem Braille'a z zasłoniętymi oczami. Pod koniec kursu byli w stanie przeczytać do 17 słów w przeciągu minuty. Przed i po kursie czytania dotykowego funkcjonowanie ich mózgu zbadane zostało za pomocą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI). Badanie to pokazało, że wskutek nauki brajla obszary kory wzrokowej, a konkretnie Obszar Formy Wzrokowej Słowa odpowiedzialny za analizę słowa pisanego, aktywował się podczas czytania dotykiem. Ponadto, utworzone zostały nowe połączenia pomiędzy korą wzrokową a dotykową.

Badanie pokazało, że wskutek nauki brajla obszary kory wzrokowej, [...] aktywował się podczas czytania dotykiem. Ponadto, utworzone zostały nowe połączenia pomiędzy korą wzrokową a dotykową.

W dodatkowym eksperymencie z użyciem przezczaszkowej stymulacji magnetycznej (Transcranial Magnetic Stimulation) naukowcy na chwilę zahamowali działanie kory wzrokowej badanych za pomocą impulsów magnetycznych. Okazało się, że chwilowe wyłączenie kory wzrokowej powoduje, że osoby badane nagle przestają umieć czytać dotykowo. Te wyniki wskazują również, że aktywacja kory wzrokowej w czytaniu dotykowym nie jest następstwem procesu wyobraźni – mentalnej wizualizacji znaków brajlowskich.

"Po raz pierwszy udało nam się pokazać, że w mózgu dorosłej, zdrowej osoby może dojść do reorganizacji na tak ogromną skalę" - podkreśla dr Szwed. "Jesteśmy w stanie pobudzić nasz mózg do zmiany działania i wytworzyć w nim nowe połączenia. Wyniki innych badań sugerują że nasz mózg jest bardziej plastyczny niż mózgi innych naczelnych, na przykład szympansów. Ta niespodziewana zdolność naszego mózgu do przełamywania ograniczeń może być jedną z cech, która uczyniła nas ludźmi, i pozwoliła wytworzyć skomplikowaną kulturę, z pianinami i alfabetem Braille włącznie".

Chcecie dowiedzieć się więcej? Zobaczcie krótki film:

Film - wersja angielska

Polecamy również
Szczepionka przeciwko malarii – przełom?

Szczepionka przeciwko malarii – przełom?

Zrozumieć dzikie pszczoły – zespół pierwiastków napędzany energią

Zrozumieć dzikie pszczoły – zespół pierwiastków napędzany energią

Najdokładniejsze w historii obrazy młodego Wszechświata

Najdokładniejsze w historii obrazy młodego Wszechświata

Pszczoły na diecie? [wideo]

Pszczoły na diecie? [wideo]