Z końcem 2015 roku Europejska Organizacja Biologii Molekularnej ogłosiła listę laureatów grantów 2015 EMBO Instalation Grants. Znalazł się wśród nich dr Sebastian Glatt, kierownik zespołu badawczego w Laboratorium Maxa Plancka z Małopolskiego Centrum Biotechnologii (MCB).

Więcej o nauce?! Dołącz do profilu strony. www NAUKA.uj.edu.pl na Facebooku 

Europejska Organizacja Biologii Molekularnej (EMBO) założona została w 1969 roku i skupia obecnie 27 krajów. Oprócz większości członków Unii Europejskiej  w jej skład wchodzą Islandia, Izrael, Norwegia, Szwajcaria i Turcja. Jej zadaniem jest wspieranie badań w zakresie biologii molekularnej. Przyznawane rokrocznie granty instalacyjne EMBO przeznaczone są dla młodych naukowców, którzy chcą otwierać laboratoria w wybranych krajach członkowskich.

Badania doktora Glatta koncentrują się na określeniu roli różnych modyfikacji najmniejszych cząsteczek kwasu rybonukleinowego (tRNA) powodowanych przez specyficzny kompleks białek (Elongator) w procesie tłumaczenia informacji genetycznej na konkretne białka (translacja). Lepsze zrozumienie tego zagadnienia może prowadzić do stworzenia nowych terapii przeciw niektórym chorobom neurodegeneracyjnym i nowotworom.

Pochodzący z Wiednia, gdzie kończył studia magisterskie i doktoranckie, dr Sebastian Glatt, ostatnie osiem lat spędził na badaniu różnych ścieżek modyfikacji tRNA w Europejskim Laboratorium Biologii Molekularnej (ang. EMBL - European Molecular Biology Laboratory) w niemieckim Heidelbergu. We wrześniu 2015 roku dołączył do MCB jako kierownik grupy badawczej w Laboratorium Maxa Plancka, gdzie stworzył międzynarodowy zespół, dzięki któremu będzie kontynuować badania. – Nie chcemy umieszczać Krakowa na naukowej mapie świata. On już tam jest. Naszym celem jest przekształcenie go w ważne centrum badawcze łączące ośrodki naukowe z całego świata. – mówi dr Glatt – Możemy to osiągnąć jedynie poprzez promowanie jakości prowadzonych badań. Ich źródłem są nie tylko mądre pomysły, ale również odpowiednia organizacja pracy i jej efektywność. Według laureata grantu EMBO osiągnąć to można jedynie poprzez pracę nad problemami, które leżą w centrum zainteresowań naukowego świata. – Jeśli szukasz naukowej niszy, którą nikt się nie interesuje, nikogo nie będą obchodzić twoje wyniki. Jeśli jednak zaczniesz się zajmować tematami, które interesują wszystkich, musisz działać szybko. W przeciwnym razie ktoś może opublikować swoje wyniki przed tobą.

Kompleks Elongator

Badania dr Glatta, skupione na próbie zrozumienia struktury i funkcji kompleksu Elongator w regulacji produkcji białek w komórkach, z pewnością leżą w centrum zainteresowania środowiska naukowego. Kompleks Elongator bierze udział w procesie translacji, tj. produkcji białek zgodnie z kodem genetycznym, który zachodzi w każdej komórce eukariotycznej. Każda komórka organizmu kryje w sobie zasadniczo takie same DNA, ale różne typy komórek produkują na jego podstawie różne białka, w zależności od tego, czego w danym momencie potrzebują. – Proces ten regulowany jest na wiele różnych sposobów. Jeden z nich oparty jest na tRNA (transferowym RNA), cząsteczce, która wychwytuje aminokwasy z cytoplazmy i pomaga rybosomom w produkcji białek. – wyjaśnia dr Glatt – Nas interesują niewielkie, chemiczne modyfikacje części tRNA, znanej jako antykodon. Na antykodon składają się trzy nukleotydy, które odpowiadają trzem kodonom w łańcuchu mRNA, cząsteczki, która stanowi komórkowy wzorzec dla produkcji białek. Te trzy nukleotydy mogą być modyfikowane, co wpływa na proces tworzenia białek. – Znamy niemal 170 takich modyfikacji obecnych u organizmów ze wszystkich domen życia. Wiemy, jakie cząsteczki modyfikują produkcję białek, ale nie wiemy niemal nic na temat ich funkcji czy wpływu na cały proces. – kontynuuje kierownik grupy badawczej w Laboratorium Maxa Plancka MCB. – Wiemy na przykład, że jeśli nie ma żadnej modyfikacji, produkcja białka trwa dłużej, co sprawia, że zwija się ono nieprawidłowo.

Kompleks Elongator zbudowany jest z sześciu białek. Mimo, że struktura niektórych z nich jest już znana, dr Glatt zamierza dokończyć pracę nad nimi w Krakowie, dzięki czemu uda się zrozumieć skomplikowaną, trójwymiarową strukturę tej naukowej zagadki.

– Oczywiście, to nad czym pracuję, fascynuje mnie, ale motywacją dla mojej pracy jest nie tylko ciekawość. Widzę moje badania w szerszym kontekście. – mówi dr Glatt – Wiemy, że nieprawidłowe działanie Elongatora jest w jakiś sposób związane z niektórymi chorobami neurodegeneracyjnymi, jak stwardnienie zanikowe boczne czy dziecięca epilepsja, a także z chorobami nowotworowymi. Co więcej, wygląda na to, że mutacje w Elongatorze mają również związek ze zdolnościami intelektualnymi. Możliwe więc, że badania zespołu dr Glatta prowadzone w Krakowie przyczynią się do powstania nowych terapii, co poprawi jakość życia wielu cierpiących na różne choroby ludzi.