24 lutego Federacja Rosyjska zaatakowała Ukrainę. W tej ekstremalnie trudnej sytuacji chcemy dzielić się z opiniami i analizami naukowców naszej uczelni. Zachęcamy do lektury tekstu dr Małgorzaty Turczyk z Instytut Pedagogiki UJ o tym, jak złagodzić traumatyczne doświadczenie wojny wśród dzieci.

Nie da się „oswoić” wojny. Pokazać ją dziecku jak znormalizowanego wymiaru jego życia. Wojna nigdy nie powinna stać się doświadczeniem dzieciństwa! A jednak właśnie na naszych oczach, dla ponad 7,5 miliona dzieci na Ukrainie, wojna wdarła się w ich codzienność. Nie sposób określić liczby dzieci pośrednio dotkniętych traumą wojny. 

Dziś jednak, kiedy do naszych miast i domów przybywają uciekający przed wojną ludzie, zróbmy wszystko, aby ukoić, ocalić, zaleczyć rany, jakie wojna wydziera w sercach, umysłach i ciałach tych dzieci. To nasza odpowiedzialność i realizacja wartości jakie na co dzień przekazujemy studentom.

Co robić?

Wiele jest wymiarów pomocy, tak jak wiele jest naszych mocy i kompetencji. Jako pedagog, myśląc o dziecku, najważniejsze wydaje się zabezpieczenie jego życia i zdrowia, budowanie poczucia bezpieczeństwa i sprawczości, danie schronienia, pożywienia i... ZABAWY.  

Dzieci posiadają potężną wewnętrzną zdolność do pokonywania przeciwności losu i dążenia w kierunku rozwoju i dojrzałości. Potrzebują jedynie naszego świadomego wsparcia. Właśnie zabawa w bezpiecznym otoczeniu jest w tym momencie jedną z najważniejszych potrzeb do zaopiekowania w życiu dzieci – uchodźców z Ukrainy. 

Zabawa może być lekiem na ból, tęsknotę, strach, niepewność i żal. Zabawa pozwala dziecku na stabilizacje psychofizyczną; staje się bezpieczną przestrzenią do pracy z traumą, do odreagowywania, do budowania poczucia bezpieczeństwa, budzenia sprawczości, opanowywania lęków, a w końcu kształtowania nadziei i budzenia radości życia. Jest w końcu prawem dziecka. Prawem zapisanym w Konwencji o prawach dziecka. To co najważniejszego możemy dać dzisiaj dzieciom z Ukrainy to bezpieczną przestrzeń do zabawy i tworzenia nadziei. 

Zabezpieczmy realizacja tego prawa dzieciom z doświadczeniem wojny w naszym najbliższym otoczeniu. Organizujmy przestrzenie, gdzie rodzice będą mogli przyjść ze swoimi dziećmi, z czasem pozostawić je pod fachową opieką, a w tym czasie zadbać o siebie, o swoje sprawy zabezpieczając sprawy dziecka. 

dr Małgorzata Turczyk
Instytut Pedagogiki U